Dù được điều trị tích cực, bệnh nhân đã tử vong sau khi uống nhầm rễ cây lá ngón – Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Ngày 15-7, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, bệnh nhân T.T.T. (46 tuổi, ngụ tỉnh Hà Tĩnh) đã tử vong sau khi uống thuốc sắc để chữa bệnh là rễ cây lá ngón, dù các bác sĩ đã điều trị tích cực.
Trước đó, vào ngày 4-7, Trung tâm Chống độc của bệnh viện đã tiếp nhận bà T. được chuyển đến từ Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Tĩnh trong tình trạng hôn mê sâu, ngừng tuần hoàn. Dù đã điều trị tích cực, tuy nhiên bệnh nhân không qua khỏi.
Theo bệnh sử, 6h30 ngày 4-7, bà T. uống khoảng 500 – 600ml nước thuốc sắc từ rễ cây phơi khô. Rễ cây này được cho là rễ cây cóc với công dụng chữa đau dầu, mất ngủ lâu năm, được đào trong rừng, thường được người dân dùng làm thuốc sắc uống.
Sau khi uống 10 phút, bà T. xuất hiện méo miệng, mệt lả, gọi hỏi vẫn đáp ứng. Bệnh nhân vào trạm xá xã, sau đó chuyển bệnh viện huyện. Trên quãng đường kéo dài khoảng 15 phút, ý thức bệnh nhân giảm dần, gọi hỏi không đáp ứng.
Tại bệnh viện huyện, bệnh nhân được xử trí đặt ống nội khí quản, truyền dịch và chuyển Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh. Trên quãng đường kéo dài hơn một tiếng đồng hồ, bệnh nhân xuất hiện tím tái.
Vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh, bệnh nhân trong tình trạng ngừng tuần hoàn phải xử trí cấp cứu sau 15 phút có mạch trở lại. Tuy nhiên tình trạng ngừng tuần hoàn vẫn tiếp tục xảy ra sau đó.
Cùng ngày, bệnh nhận được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, trụy tim mạch.
Với các biểu hiện của ca bệnh, các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân bị ngộ độc cây lá ngón nên đã thu thập mẫu nước sắc rễ cây của bệnh nhân để làm xét nghiệm tại bệnh viện, đồng thời gửi mẫu tới Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia.
Kết quả xét nghiệm từ Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia cho thấy mẫu nước sắc và cành rễ khô thái lát người nhà bệnh nhân cung cấp đều tìm thấy chất độc nhóm koumine và gelsemine. Đây đều là các độc tố trong cây lá ngón.
Theo người nhà bệnh nhân, còn có ba người khác cùng uống uống nước thuốc sắc từ rễ cây với bệnh nhân. Ba người này uống vào buổi tối hôm trước, sau đó có biểu hiện chóng mặt, mệt lả.
Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên – giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai phân tích: “Ba người uống tối hôm trước, biểu hiện nhẹ có thể do nước thuốc vừa sắc, độc tố ngấm ra chưa nhiều và lượng uống ít.
Còn bệnh nhân T. thì để qua đêm, chất độc khuếch tán, ngấm vào nước, lại uống nhiều 500 – 600ml. Với lá ngón chỉ cần lượng rất nhỏ, 2-3 lá thì có thể nhanh chóng gây tử vong khi ăn phải”.
Tại Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai trước đây cũng đã từng gặp các trường hợp tương tự uống nhầm phải rễ cây lá ngón, hoặc tự tử bằng ăn lá ngón.
Rất dễ nhầm lẫn cây lá ngón với những loại cây thuốc, rau rừng khác
Bác sĩ Nguyên cho biết thêm, cây lá ngón rất dễ nhầm lẫn với các loại cây thuốc, rau rừng, nguy cơ ngộ độc cao nếu ăn phải. Cần được loại bỏ khỏi cây lá ngón khỏi khu vực sinh sống.
Với tất cả các cây cỏ, động vật, nấm thì việc nhận dạng xác định giữa loại độc và không có độc, hoặc nhận dạng xác định đúng là rất khó và nguy hiểm với người dân, chỉ có các chuyên gia về từng lĩnh vực mới có thể nhận dạng.
Do đó, người dân không nên tự ý vào rừng đào rễ cây, hái lá rừng để sử dụng, rất dễ nhầm lẫn với cây lá ngón. Khi người dân mắc bệnh, hãy đi khám tại các cơ sở y tế.
Cây lá ngón có thân cây dạng leo, độc, thường mọc tự nhiên ở các tỉnh miền núi, đặc biệt phía Bắc nước ta. Độc tố chính của lá ngón là các độc tố thần kinh (gây liệt các cơ, giật cơ giống co giật), độc với tim (gây loạn nhịp tim).
Sau khi ăn uống cây lá ngón, độc tố hấp thu nhanh, tình trạng ngộ độc xuất hiện nhanh, chỉ khoảng 5 -10 phút. Nguyên nhân tử vong là do liệt các cơ hô hấp (cơ hoành, cơ liên sườn, các cơ vùng hầu họng), co cứng cơ, giật cơ giống co giật hoặc do loạn nhịp tim, hoặc cả kết hợp các nguyên nhân này.
