Quá trình lão hóa không diễn ra chậm rãi và ổn định mà thay vào đó diễn ra trong ít nhất hai đợt tăng tốc nhanh chóng – Ảnh: Kosmoderma
Nếu bạn nhận thấy sự xuất hiện đột ngột của nếp nhăn, đau nhức hoặc cảm giác chung là mình đã già đi chỉ sau một đêm, có thể có lời giải thích khoa học cho điều này.
Nghiên cứu cho thấy rằng quá trình lão hóa không diễn ra chậm rãi và ổn định, thay vào đó diễn ra trong ít nhất hai đợt tăng tốc nhanh chóng.
Những giai đoạn tăng tốc trong quá trình già đi
Nghiên cứu đã theo dõi những người từ 25 đến 75 tuổi, phát hiện ra hai đợt thay đổi lớn liên quan đến lão hóa vào khoảng 44 tuổi và một lần nữa vào khoảng 60 tuổi.
Những phát hiện này có thể giải thích tại sao một số vấn đề sức khỏe như về cơ xương khớp và bệnh tim mạch lại tăng đột biến ở một số độ tuổi nhất định.
“Chúng ta không chỉ thay đổi dần dần theo thời gian. Có những thay đổi rất đáng kể”, giáo sư Michael Snyder, nhà di truyền học và giám đốc Trung tâm Hệ gene học và Y học cá nhân tại Đại học Stanford và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.
“Hóa ra khoảng giữa 40 tuổi là thời điểm có những thay đổi đáng kể, cũng như khoảng đầu 60 tuổi, và điều này đúng bất kể bạn xem xét loại phân tử nào”, ông nói.
Nghiên cứu đã theo dõi 108 tình nguyện viên, những người đã nộp mẫu máu và phân cùng với các mẫu da, miệng và mũi mỗi vài tháng trong khoảng thời gian từ 1 đến gần 7 năm.
Bệnh liên quan đến tuổi tác không tăng theo cấp số nhân
Các nhà nghiên cứu đã đánh giá 135.000 phân tử khác nhau (RNA, protein và chất chuyển hóa) và vi sinh vật (vi khuẩn, vi rút và nấm sống trong ruột và trên da của người tham gia). Khi các nhà khoa học tìm kiếm các cụm phân tử có sự thay đổi lớn nhất, họ nhận thấy những biến đổi này thường xảy ra khi mọi người ở khoảng giữa 40 tuổi và đầu 60 tuổi.
Đợt lão hóa tăng đột ngột vào giữa độ tuổi 40 là điều bất ngờ và ban đầu được cho là do kết quả bị lệch bởi những thay đổi trong giai đoạn tiền mãn kinh ở phụ nữ.
Nhưng dữ liệu đã tiết lộ những thay đổi tương tự cũng diễn ra ở nam giới ở độ tuổi giữa 40.
“Điều này cho thấy rằng mặc dù mãn kinh hoặc tiền mãn kinh có thể đóng góp vào những thay đổi quan sát thấy ở phụ nữ ở độ tuổi giữa 40, nhưng có thể có những yếu tố khác, quan trọng hơn, ảnh hưởng đến những thay đổi này ở cả nam và nữ”, tiến sĩ Xiaotao Shen, cựu học giả sau tiến sĩ tại Trường y Stanford và là tác giả đầu tiên của nghiên cứu, đang làm việc tại Đại học Công nghệ Nanyang Singapore, cho biết.
Đợt thay đổi đầu tiên bao gồm các phân tử liên quan đến bệnh tim mạch và khả năng chuyển hóa caffeine, rượu và lipid. Đợt thay đổi thứ hai bao gồm các phân tử liên quan đến điều chỉnh hệ miễn dịch, chuyển hóa carbohydrate và chức năng thận.
Các phân tử liên quan đến lão hóa da và cơ thay đổi trong cả hai thời điểm. Nghiên cứu trước đây đã gợi ý rằng có thể có một đợt tăng tốc lão hóa muộn hơn vào khoảng 78 tuổi, nhưng nghiên cứu mới nhất không thể xác nhận điều này vì những người tham gia lớn tuổi nhất chỉ mới 75 tuổi.
Mô hình này phù hợp với bằng chứng trước đó cho thấy nguy cơ mắc nhiều bệnh liên quan đến tuổi tác không tăng theo cấp số nhân, với nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và bệnh tim mạch tăng mạnh sau 60 tuổi.
Cũng có thể một số thay đổi này có liên quan đến các yếu tố lối sống hoặc hành vi. Ví dụ, sự thay đổi trong quá trình chuyển hóa rượu có thể là kết quả của việc tiêu thụ rượu tăng lên ở độ tuổi giữa 40, đây có thể là khoảng thời gian căng thẳng trong cuộc sống.
Các phát hiện có thể giúp nhắm mục tiêu can thiệp, chẳng hạn như tăng cường tập thể dục trong các giai đoạn mất cơ nhanh chóng. “Tôi tin rằng chúng ta nên cố gắng điều chỉnh lối sống của mình trong khi vẫn còn khỏe mạnh”, Snyder nói.
Những phát hiện được công bố trên tạp chí Nature Aging.
