Thăm khám cho bệnh nhân tai biến mạch máu não tại bệnh viện Bạch Mai – Ảnh: BVCC
Tai biến mạch máu não gia tăng ở mức đáng lo ngại
Bác sĩ Hoàng Khánh Toàn, nguyên chủ nhiệm khoa đông y, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, đột quỵ não hoặc cơn tai biến mạch máu não là do mất đột ngột lưu lượng máu tới não (chảy máu não hoặc tắc mạch não) dẫn đến giảm, mất chức năng hoặc chết các tế bào não, là nguyên nhân gây liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác, trí nhớ, hôn mê…
Đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ hai trên thế giới sau ung thư, đứng hàng đầu về tàn phế ở người trưởng thành.
Hàng năm ở Mỹ có khoảng 700.000 – 750.000 bệnh nhân mới và tái phát, chi phí 30 tỷ USD cho điều trị nội trú và phục hồi chức năng.
Tại Pháp, 12% tử vong ở người già do nguyên nhân đột quỵ não, đứng hàng đầu trong các nguyên nhân tử vong.
Tỉ lệ mới mắc đột quỵ ở Mỹ là 135/100.000 dân, ở Pháp là 145/100.000 dân. Tỉ lệ đột quỵ tính toàn châu Âu, số người bị đột quỵ lần đầu tiên trong khoảng 141-219/100.000 dân.
Ở châu Á, theo Hiệp hội thần kinh các nước Đông Nam Á, tỉ lệ mới mắc đột quỵ não là: Nhật Bản từ 340 – 523/100.000 dân; Trung Quốc 219/100.000 dân; Israel 140/100.000 dân; Ấn Độ 13/100.000 dân; Mông Cổ 8/100.000 dân; Srilanca 29/100.000 dân.
Ở Việt Nam, tỉ lệ mắc bệnh đột quỵ não đang gia tăng ở mức đáng lo ngại ở cả hai giới và các lứa tuổi. Nguy cơ xẩy ra đột quỵ gia tăng theo tuổi, tăng gấp đôi cứ mỗi 10 năm sau 55 tuổi, xấp xỉ 28% đột quỵ xuất hiện ở tuổi dưới 65 tuổi.
Nguyên nhân chủ yếu của đột quỵ não là tăng huyết áp. Bệnh khởi phát cấp tính, biến chứng mau lẹ, bệnh cảnh lâm sàng đột nhiên choáng váng, ngã vật ra, bất tỉnh nhân sự, bán thân bất toại, tê bì nửa người, rối loạn ngôn ngữ…
Khởi đầu có thể chỉ thấy liệt nửa người, lưỡi cứng khó nói, thần trí tỉnh táo và bệnh trạng còn nhẹ. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh tình tiếp tục phát triển xuất hiện tình trạng u ám rồi hôn mê, mất ngôn ngữ, đái ỉa tự động, thậm chí có thể thổ huyết, tiện huyết, quyết thoát và tử vong.
Canh – cháo phục hồi cho người tai biến mạch máu não – Ảnh minh họa
Món ăn – bài thuốc giúp người bệnh phục hồi nhanh
Theo bác sĩ Toàn, các biện pháp dự phòng, điều trị đột quỵ não nhằm ba mục đích: phòng ngừa bị bệnh, dự phòng tái phát và điều trị củng cố. Vì vậy, sau cấp cứu hồi tỉnh, cần bồi bổ cho người bệnh bằng các món ăn dễ thực hiện:
– Cháo củ cải: Củ cải trắng 60g, gạo tẻ 60g, ý dĩ 30g, bạch biển đậu 30g, hoài sơn 30g. Củ cải trắng rửa sạch, cắt miếng đem nấu với ý dĩ, bạch biển đậu, hoài sơn và gạo tẻ thành cháo, chế đủ gia vị chia ăn vài lần trong ngày, 7 ngày là một liệu trình. Công dụng kiện tỳ, trừ thấp.
Món này dùng thích hợp cho người bị tai biến mạch máu não thể “tỳ hư đàm trệ” bị liệt mềm nửa người, hình thể béo trệ, mệt mỏi như mất sức, ăn kém, chậm tiêu, sắc mặt vàng nhợt, nói khó, thường có hội chứng rối loạn lipit máu, miệng nhạt, chất lưỡi nhợt bệu, có vết hàn răng…
– Thịt thỏ hầm xuyên khung: Thịt thỏ 250g, hoàng kỳ 60g, xuyên khung 10g, gừng tươi 4 lát: Thịt thỏ rửa sạch, loại bỏ mỡ, thái miếng; xuyên khung và hoàng kỳ rửa sạch. Tất cả cho vào nồi hầm chừng 2 giờ cho thật nhừ, chế đủ gia vị chia ăn vài lần trong ngày.
Thường 2 ngày làm 1 lần. Công dụng ích khí hoạt huyết, thông kinh lạc.
Món này thích hợp với người bị tai biến mạch máu não thể “khí hư huyết ứ” có biểu hiện: bị bệnh lâu ngày, liệt bài hoặc tê vì nửa người, cơ thể mỏi mệt, ăn uống kém, nhiều lúc có cảm giác như thiếu không khí để thở, sắc mặt trắng nhợt, hay vã mồ hôi, chất lưỡi nhợt tối, có những điểm ứ huyết, tĩnh mạch dưới lưới giãn to.
– Thịt lợn hầm đại táo: Thịt lợn nạc 100g, hoàng kỳ 30g, đại táo 10 quả, đương quy 10g, kỷ tử 10g. Thịt lợn rửa sạch thái miếng; Các vị thuốc rửa sạch cho vào nồi hầm cùng với thịt lợn cho thật nhừ, bỏ bã hoàng kỳ và đương quy chế đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày, có thể dùng liên tục trong 1 tháng.
Món này thích hợp với tai biến mạch máu não thể “can thận suy hư” với biểu hiện: Liệt nửa người, gân mạch co quắp, duỗi khớp khó khăn, lưng đau gối mỏi, đầu choáng mắt hoa, tai ù tai điếc, tinh thần trì trệ, quên nhiều, chất lưỡi đỏ, rêu mỏng, đại tiện không thông thoáng.
– Cháo thịt dê: Thịt dê 50g, thận dê 1 quả, kỷ tử 30g, gạo tẻ 50g. Thận dê và thịt dê rửa sạch, thái miếng, cho vào nồi cùng với kỷ tử và gạo tẻ ninh thành cháo, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng bổ can thận, thông mạch.
Món này cũng thích hợp với tai biến mạch máu não thể “can thận suy hư”. Chứng trạng: Liệt nửa người, gân mạch co quắp, duỗi khớp khó khăn, lưng đau gối mỏi, đầu choáng mắt hoa, tai ù tai điếc, tinh thần trì trệ, quên nhiều, chất lưỡi đỏ, rêu mỏng, đại tiện không thông thoáng.
Khung giờ vàng cấp cứu
Đột quỵ não là bệnh nặng nhưng nếu được cấp cứu kịp thời chúng ta có thể tránh được tử vong và mức độ di chứng của nó.
Khi có đột quỵ não xảy ra, bạn cần khẩn trương đưa người bị bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu. Khung giờ vàng cấp cứu là 3h đầu tiên tính từ khi bị bệnh.
Nếu cấp cứu kịp thời trong khung giờ này thì có thể làm giảm nguy cơ tử vong rất lớn. Còn nếu như có thể cấp cứu bệnh nhân trong 30 phút đầu tiên tính từ khi bị bệnh thì có thể hạ xuống mức thấp nhất các di chứng của bệnh.
