Nguy hiểm rình rập thế hệ trẻ khi giới trẻ dùng thuốc lá điện tử tăng nhanh trong những năm gần đây – Ảnh: NAM TRẦN
Chỉ trong 2 năm gần đây số trẻem dưới 15 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng gấp 2 lần, trong đó không ít người nhập viện cấp cứu vì ngộ độc thuốc lá điện tử chứa ma túy, cần sa tổng hợp.
Thuốc lá điện tử chứa ma túy, hậu quả tức thì
Tại Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, người nhà nam sinh được cấp cứu chia sẻ trước đó chàng trai thường xuyên sử dụng thuốc lá điện tử và đã nhập viện do ngộ độc thuốc lá điện tử một lần vào năm ngoái.
Sau khi điều trị về, nam thanh niên vẫn sử dụng thuốc lá điện tử. Rạng sáng 26-6, khoảng 4h sáng gia đình nghe thấy tiếng động tại phòng riêng của nam sinh, khi vào phòng đã phát hiện chàng trai co giật, bất tỉnh.
Nam thanh niên được đưa đến cấp cứu tại Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê, suy hô hấp, tổn thương đa cơ quan, có tổn thương não, tim, nhiễm toan chuyển hóa nặng, suy thận. Xét nghiệm mẫu thuốc lá điện tử mà bệnh nhân sử dụng cho thấy có chứa cần sa tổng hợp.
Thời gian trước đó, Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cũng tiếp nhận trường hợp nam thanh niên 23 tuổi nhập viện vì ngộ độc thuốc lá điện tử. Sau khi dùng thuốc lá điện tử, nam thanh niên nhập viện trong tình trạng co giật, hôn mê, suy hô hấp, suy thận.
Không chỉ trong thuốc lá điện tử, mới đây Bệnh viện 19-8 (Bộ Công an) cũng tiếp nhận nữ bệnh nhân N.T.H. (26 tuổi, Hà Nội) nhập viện cấp cứu sau khi sử dụng một viên kẹo không rõ thành phần.
Cô gái trẻ rơi vào trạng thái lơ mơ, co giật chỉ sau hơn một giờ đồng hồ và nhập viện trong tình trạng hôn mê, co giật, suy đa tạng. Kết quả xét nghiệm bệnh nhân dương tính Metamphetamin, MDMA và được chẩn đoán ngộ độc ma túy tổng hợp biến chứng hôn mê, co giật, suy đa tạng.
Sử dụng ma túy dễ dàng qua thuốc lá điện tử
Bác sĩ Chu Đức Thành, khoa điều trị tích cực – chống độc, Bệnh viện 19-8, cũng cho hay hiện nay ngộ độc các chất kích thích, ma túy tổng hợp rất phức tạp, không như diễn biến thông thường, vì có khả năng trong viên kẹo, viên thuốc lắc có thêm nhiều tiền chất mới có tác dụng nguy hiểm, hoặc có nhiều tạp chất khác…
Bên cạnh đó, di chứng khi bị ngộ độc ma túy tổng hợp có thể làm suy các cơ quan, 8-10% để lại di chứng rối loạn tâm thần và hành vi, nếu nặng, nguy kịch có thể gây tử vong.
Lý giải về việc ma túy tổng hợp có thể dễ dàng núp bóng trong thuốc lá điện tử, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên – giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai – cho hay do thuốc lá điện tử cho phép người dùng gia giảm các chất, thành phần đưa vào bộ tinh dầu.
“Tinh dầu này có thể là hương liệu, nicotin nhưng cũng có thể là ma túy tổng hợp. Tưởng chừng như chỉ là hút thuốc thông thường nhưng bên trong có thể là đang sử dụng ma túy một cách công khai, dễ dàng qua mặt cơ quan chức năng.
Đây là hệ lụy rất lớn, và minh chứng đó là hàng trăm ca ngộ độc vì sử dụng thuốc lá điện tử chứa ma túy tổng hợp”, bác sĩ Nguyên nêu.
Theo bác sĩ Nguyên, hầu hết mỗi tháng đều tiếp nhận vài bệnh nhân cấp cứu vì ngộ độc thuốc lá điện tử. Trong đó, chỉ tính riêng sáu tháng đầu năm 2024, trung tâm đã tiếp nhận gần 100 ca ngộ độc thuốc lá điện tử.
“Trong số những mẫu thuốc lá điện tử được người bệnh mang đến trung tâm, kết quả xét nghiệm cho thấy mẫu dung dịch sử dụng chứa ma túy với các thành phần bao gồm ADB-Butinaca, MDMD-Butinaca, ADB-4en-pinaca, MDMB-4e-pinaca, EDMB-4e-pianaca, THC, PB-22.
Đây là nhóm ma túy lớn nhất, phức tạp và là thách thức trong nhiều năm tới. Những loại ma túy cần sa tổng hợp đang len lỏi vào bộ phận giới trẻ thông qua sử dụng thuốc lá điện tử”, bác sĩ Nguyên nêu.
Năm 2023 cả nước có hơn 1.200 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, trong đó 81 người phải nhập viện trong lần sử dụng đầu tiên. Điều này cho thấy tác hại của thuốc lá điện tử không chỉ là hiểm họa lâu dài mà còn là cấp tính.
Cần cấm tuyệt đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá thế hệ mới
Ông Nguyễn Trọng Khoa – phó cục trưởng phụ trách Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) – lo ngại tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, nhất là trong học sinh, sinh viên đang gia tăng. Do đó, khi ma túy được đưa vào thuốc lá điện tử sẽ ảnh hưởng lớn đến giới trẻ.
Thậm chí các chất ma túy sẽ “nhập nhèm” ẩn chứa trong các hương liệu, dung dịch, nicotine của thuốc lá điện tử, không thể kiểm soát được.
Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, cho hay thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng) không chỉ chứa nhiều chất độc giống như thuốc lá thông thường mà còn gây tổn thương cấp tính, đặc biệt là nguy cơ sử dụng ma túy với thuốc lá điện tử.
“Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không được cấp phép nhập khẩu, quảng cáo và bán tại Việt Nam. Tuy nhiên, các sản phẩm lậu được bán khá tràn lan, việc thực thi rất yếu.
WHO cũng khuyến nghị Quốc hội cần ban hành nghị quyết cấm nhập khẩu, sản xuất, phân phối và bán các sản phẩm thuốc lá điện tử chứa nicotine và không chứa nicotine. thuốc lá nung nóng.
Đồng thời cấm quảng cáo, khuyến mại các sản phẩm này tại Việt Nam, có quy định rõ trách nhiệm thực thi và chế tài. Về lâu dài, Việt Nam cần chuyển và hoàn thiện các quy định cấm từ nghị quyết vào sửa đổi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá”, bác sĩ Lâm nhấn mạnh.
Không thể trì hoãn thêm việc cấm, chậm còn hơn không!
Bà Đinh Thị Thu Thủy, phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), cũng cho hay nhiều sản phẩm thuốc lá điện tử hiện nay đã “đội lốt” bằng bao bì hộp sữa, hộp bút, lego… chủ yếu đánh vào giới trẻ.
Vì vậy, nếu không có chính sách cấm chặt chẽ, những sản phẩm này sẽ vẫn len lỏi vào từng cổng trường, gia đình, gây hại cho tương lai.
Bà Thủy cũng nhận định Việt Nam đã chậm hơn so với nhiều nước trong khu vực. Riêng khu vực ASEAN đã có năm quốc gia quy định cấm vì vậy không thể trì hoãn thêm.
Sau thời gian lấy ý kiến, cho đến nay Bộ Công an, Bộ Công Thương và Bộ Y tế đều thống nhất với quan điểm cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá thế hệ mới.
Bộ Y tế đang xây dựng hồ sơ, trình Bộ Tư pháp thẩm định hồ sơ dự thảo nghị quyết, trong đó cấm toàn bộ việc sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, tàng trữ, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác.
Nếu được Chính phủ đồng ý, dự kiến sẽ trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp tháng 10-2024.
