Bác sĩ khám, đo thị lực cho bệnh nhân tại một bệnh viện – Ảnh: BVCC
Bệnh xuất hiện âm thầm, tiến triển chậm trong thời gian dài khiến nhiều người không biết, bỏ qua giai đoạn đầu, điều trị muộn, nguy cơ mù lòa tăng cao.
Ngày càng nhiều người trẻ dưới 40 tuổi mắc bệnh glôcôm, cách nào để giảm thiểu mù lòa?
Người trẻ mắc bệnh glôcôm
Lặng lẽ ngồi chờ đến lượt thăm khám, chị H. (27 tuổi, Hà Nội) không nghĩ rằng mình lại mắc bệnh glôcôm và có thể không còn nhìn thấy ánh sáng khi tuổi đời còn quá trẻ. Chị H. chia sẻ trước đó chị là công nhân may và thường xuyên bị ngứa, khô mắt.
“Chỉ nghĩ do bụi, làm việc căng thẳng nên tôi không quá bận tâm mà tự mua thuốc nhỏ mắt về nhỏ. Cứ dùng thuốc thì đỡ, nhưng dừng là lại ngứa nên tôi dùng thuốc liên tục nhiều năm.
Cho đến khi nhìn mờ, mắt đau nhức hơn tôi mới đến bệnh viện kiểm tra. Bác sĩ nói tôi mắc bệnh glôcôm, lúc ấy tôi còn chẳng biết đây là bệnh gì”, chị H. kể lại.
Sau khi được bác sĩ tư vấn, giải thích chị H. mới biết về căn bệnh này. May mắn, chị mới ở giai đoạn đầu của bệnh, dù thị lực không thể cải thiện nhưng có thể điều trị để duy trì thị lực.
Còn trường hợp chị Khuyên (30 tuổi) dù có cha đã mù cả hai mắt do bị bệnh glôcôm nhưng khi xuất hiện những cơn đau, nhức mắt chị không nghĩ rằng mình có thể mắc căn bệnh này. Chỉ đến khi thị lực suy giảm, chị mới đến viện thăm khám, được bác sĩ chẩn đoán mắc glôcôm do di truyền.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Nguyễn Văn Thắng – phó trưởng khoa mắt, Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) – cho hay bệnh glôcôm là một nhóm các rối loạn liên quan đến mắt, dẫn đến tổn thương dây thần kinh thị giác của mắt.
“Bệnh thường xuất hiện ở người 40 tuổi trở lên, tuổi càng cao, khả năng bị glôcôm càng lớn. Tuy nhiên, thực tế tại bệnh viện vẫn ghi nhận một số trường hợp người trẻ mắc bệnh này. Nguyên nhân chủ yếu do di truyền hoặc tự ý dùng thuốc có chứa corticoid kéo dài”, bác sĩ Thắng cho hay.
Ai có nguy cơ mắc bệnh glôcôm?
Theo PGS Cung Hồng Sơn, phó giám đốc Bệnh viện Mắt trung ương, thuật ngữ glôcôm được dùng để gọi một nhóm bệnh có những đặc điểm chung là nhãn áp tăng quá mức chịu đựng của mắt, lõm, teo đĩa thị thần kinh và tổn hại thị trường đặc hiệu. Glôcôm là một căn bệnh nguy hiểm, gây mất thị lực, có thể gây mù vĩnh viễn.
“Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng nên rất khó phòng ngừa bệnh. Tuy nhiên, có một số người có nguy cơ mắc bệnh như trên 40 tuổi (tuổi càng cao, khả năng bị glôcôm càng lớn); những người ruột thịt của bệnh nhân glôcôm (yếu tố di truyền); bệnh nhân có tiền sử dùng corticoid kéo dài (tra mắt hoặc toàn thân).
Hoặc những bệnh nhân có bệnh toàn thân như đái tháo đường, cao huyết áp. Những người có nhãn cầu nhỏ như bị viễn thị nặng, giác mạc nhỏ, tiền phòng nông hoặc những người dễ xúc cảm, hay lo âu… là cơ địa thuận lợi để xuất hiện cơn glôcôm”, ông Sơn cho hay.
Coi chừng mù lòa do không biết bệnh
Bác sĩ Nguyễn Văn Thắng cho biết thêm triệu chứng lâm sàng ban đầu của bệnh glôcôm khá mờ nhạt, thậm chí nhiều trường hợp không có triệu chứng, vì vậy nhiều người bệnh đến cơ sở y tế ở giai đoạn muộn.
“Có một số triệu chứng nghi ngờ mà người bệnh cần lưu ý như mắt đột ngột đau nhức dữ dội từng cơn, lan lên nửa đầu cùng bên; bệnh thường khởi phát đột ngột vào chiều tối; nhìn đèn thấy có quầng xanh đỏ như cầu vồng, thường buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, vã mồ hôi; mắt đỏ lên và nhìn mờ ở nhiều mức độ.
Đôi khi bệnh nhân thấy sợ ánh sáng, chảy nước mắt nhưng không tiết gỉ mắt, mi mắt sưng nề, mắt đỏ theo kiểu cương tụ rìa, giác mạc phù nề mờ đục…
Khi có những biểu hiện này cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, đánh giá. Đặc biệt, người có tiền sử gia đình có người mắc bệnh hoặc thường xuyên dùng thuốc nhỏ mắt có chứa corticoid cần tầm soát sớm để điều trị kịp thời”, bác sĩ Thắng khuyến cáo.
Theo các chuyên gia y tế, khi mắc bệnh glôcôm việc điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật nhằm ngăn chặn bệnh không tiếp tục gây tổn thương đầu dây thần kinh thị giác. Việc điều trị không thể làm hồi phục thị giác.
Bên cạnh đó, bệnh nhân khi đã mắc bệnh glôcôm phải đi khám định kỳ, được các bác sĩ nhãn khoa tư vấn, theo dõi thường xuyên theo một quy trình chặt chẽ nhằm kiểm soát được diễn biến bệnh, hạn chế tối đa tổn hại về thực thể và chức năng thị giác.
Cẩn trọng khi dùng thuốc nhỏ mắt
PGS Cung Hồng Sơn nhấn mạnh vấn đề người dân tùy tiện dùng thuốc nhỏ mắt rất đáng báo động. Theo ông, thuốc nhỏ mắt có nhiều loại khác nhau, từ kháng sinh đến corticoid… và mỗi loại bệnh lại có chỉ định riêng.
Tuy nhiên, người dân dễ dàng tự ý mua thuốc không có chỉ định, dẫn đến nhiều người dùng thuốc corticoid kéo dài, dẫn đến nguy cơ gây bệnh glôcôm.
Theo thống kê của bệnh viện, bệnh nhân bị glôcôm góc mở, có tiền sử tra corticoid tại mắt kéo dài chiếm 31,7 – 33,1%, trong đó số người trong lứa tuổi lao động (25-59) chiếm 63,1%.
Bởi vậy, các chuyên gia cũng khuyến cáo người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng các loại thuốc nhỏ mắt có chứa thành phần corticoid để tránh nguy cơ mắc bệnh glôcôm. Khi gặp vấn đề về mắt cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Gần 50% người bệnh glôcôm không biết mình có bệnh
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, bệnh glôcôm là nguyên nhân gây mù lòa phổ biến thứ hai thế giới, chỉ sau đục thủy tinh thể.
Dự báo số lượng bệnh nhân có thể tăng tới hơn 100 triệu người vào năm 2040. Đáng nói, trong tổng số bệnh nhân mắc glôcôm trên toàn thế giới, châu Á chiếm tới 47%, trong đó gần 50% không biết mình có bệnh.
Tại Việt Nam, nhiều người chưa biết đến bệnh glôcôm cho đến khi mắc bệnh. Chính vì không biết về căn bệnh này nên các triệu chứng ban đầu thường bị bỏ qua, khiến nhiều người đến viện trong tình trạng muộn.
